La belle Hélène

Eerste bedrijf

Een willekeurig Middellandse Zee strand, dat heel goed in Griekenland gesitueerd zou kunnen zijn.

Badgasten treffen voorbereiding voor de viering van hun idool, de ideale mens (Jupiter).
Calchas, de hogepriester, verschijnt en toont zijn misnoegen over de magere invulling van de offeranden.
Hij wil meer: haute cuisine, haute couture. Helena van Sparta verschijnt begeleid door de Adonis-aanbidsters.
Zij betreuren het gebrek aan ware hartstocht en liefde van de man.

Helena bekent Calchas dat zij geheel is geobsedeerd door de uitverkoren Paris die op de berg Ida bij Troje woont.
Immers, Venus heeft hem de mooiste vrouw van de wereld beloofd. En dat is zij, Helena toch?
Het lot is haar wat de liefde betreft wel heel erg onwelgevallig geweest door haar aan de saaie, burgerlijke Menelaos te koppelen.
Calchas stuurt haar weg, wanneer haar neef Orestes arriveert, vergezeld van een viertal dames van lichte zeden en schept op over zijn avonturen met hen.
Calchas ergert zich mateloos aan hun laag bij de grondse gedrag en stuurt ook hen weg.

Eindelijk alleen mijmert Calchas over herstel van wat wij tegenwoordig normen en waarden plegen te noemen. Maar dat duurt niet lang.
Er verschijnt een visser, met referenties van Venus. Al gauw wordt duidelijk dat hier sprake is van de missie waar Helena zo vol van is. Paris is op zoek naar haar.
Calchas herkent onmiddellijk de zoon van koning Priamus van Troje, de enige die Venus ooit gezien heeft, en is meteen om wanneer het gaat om de status van Paris.
Helena komt op en valt op het eerste gezicht voor de aantrekkelijke visser.
Omdat de bijeenkomst van de koningen aanstaande is, is er geen tijd voor een nadere kennismaking.
De koningen komen op en indachtig de Olympische gedachte is er een intelligentiecontest georganiseerd.
Deze keer wordt er niet gekeken naar kracht, maar worden de overwegend met spierballen koketterende koningen getest op hun literaire en intellectuele capaciteiten.
De leiding is in handen van Menelaos en de statige Agamemnon.
Ook Paris mag meedoen en hij wint tot groot genoegen van Helena en ontzetting van de koningen glansrijk. Menelaos nodigt hem uit om te blijven eten.
Paris wil echter alleen zijn met Helena. Calchas, die graag in een goed blaadje bij de Goden wil komen te staan, verzint een list.
Een geïmproviseerde donderslag wordt aangewend als orakel, zodat Menelaos met enige tegenzin op reis wordt gestuurd naar Kreta.

Tweede bedrijf

Helena maakt met haar hulp Bacchis toilet, er met een sobere outfit voor zorgend dat Paris niet te snel wordt overmeesterd door platte lust, maar zijn tijd zal nemen voor het liefdesspel waar vooral elke vrouw van droomt.
Ook zij zelf doet alles om zich niet te snel te geven. Eindelijk geeft zij haar kleedster opdracht Paris naar haar toe te brengen.
Zij speelt haar spel van afweer zo sterk dat Paris zegt op zijn eigen manier nog wel een keer terug te komen.
De koningen vermaken zich op het strand inmiddels met een spelletje Monopoly. Helena is nu wanhopig en vraagt Calchas om raad.
Ze wil niet wachten op het diner en vraagt om een alles verklarende droom. Geheel over haar toeren valt zij van vermoeidheid in slaap.
Paris nadert, terwijl Calchas zich met Bacchis verwijdert naar het diner.

Helena ontwaakt en denkt, wanneer zij Paris ziet, dat zij de droom van Calchas droomt.
Met de ingebeelde steun van Venus, meent zij dat het bedrijven van de liefde 'zonder consequenties' geen kwaad kan.
Omdat zulke zaken nooit goed kunnen gaan, blijkt volstrekt onverwachts Menelaos teruggekeerd van Kreta. Hij betrapt het tweetal.
Buiten zichzelf van woede roept hij de koningen erbij. Zij proberen nog uit te leggen dat onverwacht thuiskomen eigenlijk heel ongepast is.
Menelaos is nu echter Oost-Indisch doof. Voor Agamemnon rest maar een oplossing: Paris moet terug naar Troje. Paris gaat, maar zingt dat hij terug zal keren.

Derde bedrijf

Venus neemt de gelegenheid te baat de bevolking te wijzen op haar bekrompen houding.
Als je het niet met haar eens bent, is een sprong van een rots in Leucadia de enige oplossing.
Deze houding van Venus zit Agamemnon en Calchas niet lekker. Helena verschijnt op het strand om het er eens helemaal van te nemen.
Alle zorgen moeten maar eens worden afgeschud. Menelaos houdt niet op haar te confronteren met het feit dat het helemaal geen droom was.
Helena heeft het nu helemaal gehad met Menelaos. Calchas en Agamemnon maken zich zorgen over het feit dat Menelaos zijn plichten jegens zijn land verzaakt.
Zij wijzen er op dat het verlies aan decorum niet langer getolereerd kan worden.
Zij adviseren hem zich uitsluitend op het koningschap te concentreren en daarvoor zelfs zijn vrouw op te geven.
Menelaos heeft echter een beter idee en stelt voor zijn adviseur Calchas naast een tweede leidsman te laten opereren: hij stelt voor de hogepriester van Venus van het eiland Kythera aan te stellen.

Dan verschijnt onverwacht Paris, verkleed als de hogepriester van Kythera.
De vermomming is zo goed dat Menelaos zijn verzoek om met Helena een tochtje naar het paradijselijke eiland te maken, zonder argwaan accepteert.
Helena heeft Paris echter wel herkend en aarzelt. De toegestroomde badgasten moedigen haar echter aan en zij stapt in.
Paris maakt zich op afstand bekend en verdwijnt met zijn Helena als de uiteindelijke overwinnaar. De Trojaans-Griekse oorlog staat op uitbreken...

Componist: Jacques Offenbach

Libretto: Ludovic Halévy

Henri Meilhac

Vertaling: Joop Fransen

Solisten: Waldin Roes, Helena

Olga Werner, Orestes

Jeroen Bik, Paris

Johan van Oorschot, Menelaos

Evert Jan Nagtegaal, Calchas

Otto Nelemans, Achilles

Marius van Leeuwen, Agamemnon

Taco Kooistra, Ajax 1